REPORTAGE
‘Het gehalte organische stof stijgt naar ruim 2 procent’
Jaap Jan Op ’t Hof vormt samen met zijn broer Izaak de zesde generatie die het akkerbouwbedrijf in het Sirjansland (Z.) runt. De ploeg staat sinds 2013 te verstoffen in de hoek van de schuur, want de grond keren gebeurt niet meer. 'Het organischestofgehalte is sindsdien sterk verbeterd.'
Het bedrijf van akkerbouwer Jaap Jan Op ’t Hof (54) ligt net buiten het Zeeuwse dorp Sirjansland. Voor mensen die bekend zijn in de regio: het is het bedrijf op Schouwen-Duiveland dat te herkennen is aan de levensgrote smileys op de watertanks naast het huis. Rondom het bedrijf staan groenbemesters van het akkerbouwbedrijf dat al sinds het jaar 1800 bestaat. In 1995 nam Jaap Jan het samen met zijn broer Izaak (65) over. Jaap Jan woont op de boerderij, Izaak woont een stukje verderop en doet het inmiddels wat rustiger aan.
Het akkerbouwbedrijf is ruim 140 hectare. Daarvan wordt een deel geruild met een melkveehouder. Het bouwplan bestaat voor het grootste deel, zo’n 45 hectare, uit aardappelen. Het bedrijf heeft een opslagcapaciteit van 2.000 ton aardappelen. Verder zit in het bouwplan 45 hectare tarwe, 12 hectare zaai-uien, 12 hectare graszaad, 8 hectare plantuien, 7 hectare erwten voor de vermeerdering en 8 hectare suikerbieten.
In 2011 is het bedrijf begonnen met niet-kerende grondbewerking NKG, vertelt Op ’t Hof. “Maar we hebben ook lichte percelen die we al 20 jaar niet meer ploegen. We keren de bodem niet om de bodem te verbeteren en goed te houden. De eerste ervaring met NKG deden we op na aardappelen. Toen hebben we na het rooien in één werkgang de grond klaargelegd en de tarwe ingezaaid. Dat is efficiënter en ook veel beter voor de bodem. Je hoeft er namelijk niet nog eens overheen. Wat we daarnaast erg prettig vinden is dat we in het najaar niet meer te hoeven modderen in de natte grond.”
‘Bodemanalyse toont aan dat NKG werkt’
Elk jaar laat Op ’t Hof van een kwart van zijn percelen bemonsteren. “Van nature hebben we hier in Zeeland een laag gehalte organische stof in de grond. Voordat we begonnen met NKG lag het gemiddelde op 2 procent. De monsteranalyse vanaf 2016 liet al enige verbetering zien. Maar de laatste jaren kunnen we echt zeggen dat NKG vruchten afwerpt, in elk geval voor de organische stof. Dat ligt nu op alle percelen ruim boven de 2 procent. In sommige gevallen is dat 2,9 procent.”
Aan de keukentafel in Sirjansland vertelt Op ’t Hof dat het leven van een akkerbouwer op Schouwen-Duiveland niet eenvoudig is. De vorige generaties hebben zware tijden gekend door de watersnoodramp. De huidige generatie heeft juist de uitdaging om genoeg water op het land te krijgen. Door het zilte grondwater en het zoute slootwater is beregenen onmogelijk. “Afgelopen jaren heb ik nog staan toekijken hoe de uien en de aardappelen op de zeer lichte zandgrond eraan gingen als gevolg van een gebrek aan vocht. Met de uien hebben we het jaar ervoor ook al geen geluk gehad overigens. We hadden op onze grond mais staan voor een veehouder met wie we grond ruilen. Het jaar erop hadden we op dat perceel uien gezaaid. De planten kwamen op, maar na een week was het klaar: een totale misoogst. Volgens experts is dat een gevolg van een middel dat we hebben gebruikt in de mais in combinatie met het niet-keren van de grond. Ik zie het als leergeld dat we moeten betalen.”

De bouwvoorlichter van VSS Agro met verspringende poten.

Met de Lemken Smaragd 9 wordt de grond achter de bouwvoorlichter klaargelegd voor het zaaien. In de hefbok aan de achterzijde wordt de zaaimachine van Kuhn gehangen. De zaadtank hangt in de fronthef.

Jaap Jan Op’t Hof (54) heeft in Sirjansland (Z.) samen met zijn broer een akkerbouwbedrijf van 140 hectare.
Zoetwater is een probleem op Schouwen-Duiveland. “We hebben watertanks voor het huis staan waarin we 30 kuub regenwater kunnen opvangen. Dat water gebruiken we voor het vullen van de veldspuit.” Voor het beregenen van de gewassen biedt dat geen soelaas. Volgens Op ’t Hof wordt er inmiddels gesproken over een immens infrastructureel project waarin er een zoetwaterpijpleiding wordt aangelegd. “De route die de pijpleiding moet afleggen wordt nu bepaald. Daarna is het zaak om de financiering ervoor rond te krijgen.”
Nadenken over de watervoorziening doet Op ’t Hof continu. “Onze zoon Jan wil het bedrijf voortzetten, maar het is heel moeilijk. Hier in de buurt zijn veel bedrijven zonder opvolger. Dat heeft volgens mij alles te maken met de concurrentie uit regio’s waar wel beregend kan worden.”
‘Met de VF-banden gaat het stukken beter’
In de schuur van Op ’t Hof staat een Massey Ferguson 7620 op VF-banden. “Die trekker zetten we in na het rooien om de grond klaar te leggen en in te zaaien. Daarvoor gebruiken we een bouwvoorlichter van VSS Agro met zes poten die verspringen. Daarmee trekker we de grond los. Daarachter hangen we een Lemken Smaragd 9 die we hebben voorzien van een oude Lely-hefbok. Daarin hangt de zaaimachine. De zaadtank hangt in de fronthef. Met de VF-banden kunnen we zakken naar een bandendruk van 0,8 bar, in sommige gevallen zelfs naar 0,6 bar. Vorig jaar hebben we het gepresteerd om direct na het rooien in één dag 18 hectare tarwe te zaaien met deze zaaitrein. We zijn erg blij met deze efficiëntieslag. Bovendien scheelt het rijden op een lage bandenspanning enorm veel brandstof.”
Een favoriet trekkermerk heeft Op ’t Hof allerminst. Zijn motto luidt: als de trekker zijn werk doet, vind ik het goed. Massey Ferguson voert, als het om de pk’s gaat, de boventoon. Naast de 7620 staat er ook een 7480 die wordt ingezet voor het poten en zaaien. De oude New Holland 6640 staat voor de uienrooier.
“Ik vind het leuk om zelf een beetje te hobbyen met het lasapparaat. Ik heb een kleine cultivator voor de teeltvrije zones gebouwd en nu ben ik bezig een rij triltanden aan elkaar te lassen voor de Smaragd. De triltandeg komt na de aandrukrol. Ik het idee heb dat die rol de grond te stevig aandrukt en met de triltanden hoop ik weer wat lucht in de grond te krijgen. Zo blijf je bezig”, lacht Op ’t Hof.

Het zelfbouwproject van Op’t Hof. De triltanden komen achter de aandrukrol van de Smaragd en halen de aangedrukte grond weer wat los.

De Massey Ferguson 7620 op VF-banden wordt gebruikt voor de ‘zaaitrein’. Op 0,6 bar doet het vermogen van de trekker z’n werk.

Nog een zelfbouwproject. De 1-meter brede kantenschoffel die Op’t Hof gebruikt voor de bewerking van de teeltvrije zone.
De uitdagingen
“Als het tot een verbod van Roundup komt, hebben we een grote uitdaging. Nu gebruiken we het middel voorafgaand aan de teelt van uien en suikerbieten om de groenbemester te vernietigen. Als Roundup wordt verboden, moeten we op zoek naar andere manieren om de groenbemester eronder te krijgen. Bij het poten van aardappelen zijn resten van groenbemester niet zo'n groot probleem. Maar het zaad van de uien en suikerbieten is te fijn om in grove groenbemesterresten te zaaien.”