ONDERZOEK
Zaaibedbereiding kost meer diesel als je de grond vooraf diep bewerkt
Door de grond voorafgaand aan de zaaibedbereiding minder diep te bewerken, valt bij de zaaibedbereiding en het zaaien brandstof te besparen. Daarbij maakt het niet uit of je kerend of niet-kerend werkt.
Wie de bodem ondiep of niet bewerkt, verbruikt tijdens de zaaibedbereiding en het zaaien minder brandstof. Dat blijkt uit onderzoek van provincie Antwerpen op de Hooibeekhoeve in Geel, België. Volgens de onderzoekers heeft dat vooral te maken met de mate van insporing. Hoe dieper de voorafgaande grondbewerking is, hoe dieper een volgende combinatie (trekker en schijveneg of trekker en zaaimachine) inspoort. Dat vraagt extra trekkracht en dat leidt tot een hoger dieselverbruik. Door de bandenspanning tijdens de zaaibedbereiding te verlagen, is ook brandstof te besparen.
Een liter brandstof besparen
De Belgische onderzoekers voerden in 2018 en 2019 verschillende brandstofverbruiksproeven uit bij de zaaibedbereiding voor korrelmais. Ze keken daarbij naar verschillende soorten van niet-kerende bodembewerking. Zo werden verschillende stroken op een perceel tot 60 cm diep bewerkt met een Evers Forest-vastetandcultivator met negen tanden. Daarna bewerkten ze de grond op een diepte van 12 cm met een Evers Orlov-schijveneg. De andere stroken werden alleen bewerkt met een schijveneg.
Zonder de diepe grondbewerking vooraf werd in 2018 bij de zaaibedbereiding 1,35 liter diesel per hectare bespaard. Een jaar later, in 2019, was dat verschil minder groot, maar nog altijd 0,94 liter. Door de bandenspanning te verlagen van 2,5 naar 0,6 bar, daalt het brandstofverbruik gemiddeld nog eens met 0,35 liter per hectare. Een lagere bandenspanning vergroot het contactoppervlak, waardoor insporing en de wielslip afnemen. Bovendien heeft een trekker bij een lagere bandenspanning meer trekkracht. Overigens levert een lagere bandenspanning bij een diepe grondbewerking vooraf een nog iets grotere besparing op: 0,6 en 0,5 liter per hectare.
Het brandstofverbruik tijdens de zaaibedbereiding lag in 2018 lager na voorafgaande diepe grondbewerking. Door de bandenspanning te laten zakken, is nog meer brandstof te besparen.
Brandstofverbruik na ploegen
Wie een diepe of kerende grondbewerking uitvoert, moet sowieso rekeninghouden met een hoger brandstofverbruik. Die conclusie trekken de onderzoekers op basis van metingen van het brandstofverbruik na ploegen. Dat komt overigens ook door de machine die ze hierbij voor de zaaibedbereiding uitkozen: een rotorkopeg op een diepte van 8 cm. Het brandstofverbruik lag bij het rotoren in 2018 op 12,31 liter per hectare. Een jaar later was dat 8,86 liter. Ook nu leidt een diepere grondbewerking tot een hogere dieselconsumptie. Bij ondergronders aan de ploeg stijgt het brandstofverbruik namelijk met 0,28 tot 0,3 liter per hectare.
Zaaien
Een andere proef onderschrijft het idee dat meer losse grond tot een hoger brandstofverbruik leidt. Op een perceel waar zes jaar lang mais werd geteeld, zaaiden de onderzoekers in 2019 triticale. Dat deden ze na verschillende grondbewerkingen, waaronder een diepe niet-kerende grondbewerking, maar ook ondiepe bewerkingen met een vleugelschaar of een rotorkopeg. Wat bleek? Als er voorafgaand aan het zaaien een ondiepe grondbewerking werd uitgevoerd, lag het brandstofverbruik lager. Zowel bij het ploegen (28 cm diep), bij een krukasspitter (28 cm diep) als bij een 60 cm diepe niet-kerende grondbewerking lag het brandstofverbruik 2 tot 4 liter per hectare hoger dan bij een ondiepe bewerking. De roterende spitfrees bleek de uitzondering. Ook met deze machine werd de grond tot op een diepte van 28 cm losgemaakt, maar het brandstofverbruik lag op hetzelfde niveau als bij een ondiepe, niet-kerende grondbewerking.
Opbrengstverlies
Een minder diepe grondbewerking kost overigens wel opbrengst. De Belgen kwamen tot de ontdekking dat het gebruik van enkel een schijveneg leidt tot een 18 procent lagere korrelmaisopbrengst in vergelijking met hetzelfde gewas waarbij de grond voorafgaand aan de teelt met een vastetandcultivator was losgetrokken en vervolgens met een schijveneg was fijngemaakt.
Door de grond voorafgaand aan de zaaibedbereiding diep te bewerken , spoort de trekker meer in. Dat kost meer brandstof.
Gras-rogge vernietigen kost meer diesel
Het frezen van een mengsel van Italiaans raaigras en rogge kost meer brandstof dan het frezen van een mengsel van gele mosterd en bladrammenas. Ook dat blijkt uit het onderzoek van de Belgische proefboerderij Hooibeekhoeve. De onderzoekers klepelden beide groenbemesters voor ze de stoppel freesden. Het klepelen vroeg in beide gevallen ongeveer 9 liter brandstof per hectare. Het frezen van het mengsel bladrammenas en gele mosterd kostte in 2019 20,19 liter per hectare. Het frezen van het gras-roggemengsel 24,54 liter. Dat komt volgens de onderzoekers vooral door de grote plantenmassa en de intensievere beworteling van het gras-roggemengsel. Daardoor is meer vermogen nodig en dat kost meer brandstof.