De bodemrevolutie

Steeds meer is duidelijk geworden dat dit systeem niet meer houdbaar is en dat de bodem en de ecologie weer meer centraal moeten staan. Tenminste, als we er vanuit gaan dat de basis van onze voedselproductie, de teelt van gewassen, voor het grootste deel in de grond blijft plaatsvinden. Uit de grond kan ook, met volledige controle van temperatuur, licht, water en bemesting. Of dat gaat gebeuren? Zeer waarschijnlijk niet, de kapitaalbehoefte is zo hoog dat dit systeem alleen voor producten met een hoge toegevoegde waarde uit kan. We kunnen op die teeltwijze met kasgroenten en bloemen goed de kost verdienen. Maar ons basisvoedsel zal nog voor zeer lange tijd in de grond worden geproduceerd.

En in het denken over die grond heeft een revolutie plaatsgevonden. In ongeveer 10 jaar tijd is het idee over bodem veranderd van de bodem als een dood substraat die je volledig kunt controleren, naar een levend ecosysteem dat je ook als zodanig moet beheren. De initiatieven rond bodemkwaliteit schieten als paddenstoelen de grond uit. Voldoende aanvoer van organische stof is een must, de ploeg wordt meer en meer aan de wilgen gehangen en ondergrondverdichting is een thema dat vele telers bezighoudt.

Die bodemrevolutie staat niet op zichzelf, maar is een voorbode van een veel grotere revolutie in de landbouw. Een revolutie waar de ecologie weer veel meer centraal staat en de technologie dienend is. En het kan. Zelfs met een lage inzet van arbeid. De beweging is al zichtbaar, ook in de praktijk. Interesse voor mengsels van groenbemesters in plaats van een monocultuur, mengteelten, strokenteelten, weerbare rassen en zo verder. Ze dragen allemaal bij aan de revolutie die gaande is. Die omwenteling zal niet zonder slag of stoot gaan, er is nieuwe kennis en ervaring voor nodig, net als nieuwe technologie, nieuwe rassen, noem maar op. Maar de verandering is gaande en we kunnen er beter op inspelen dan ons daartegen verzetten.