Grasonderzaai in mais heeft voordelen

Het zaaien van gras onder mais heeft voordelen. En dat maakt van de nood een deugd nu het zaaien van een vanggewas verplicht is gesteld. Maar welke voordelen zijn dat dan?

• Het gras levert organische stof en dus humus. Bij de organischestofbalans wordt ervan uitgegaan dat een geslaagde onderzaai ongeveer 200 kg/ha koolstof produceert. Dit is ongeveer 36 procent van de berekende humusbehoefte van snijmais.
• Grasonderzaai levert vooral via de wortels organische stof aan de bodem. Het bodemleven, de regenwormen, schimmels en bacteriën, profiteren daarvan. Organische stof bevordert een levende bodem en zorgt er daardoor voor dat de grond mooi verkruimelt. Bovendien stimuleren de grassen ook de nuttige mycorrhiza-schimmels.
• Door de goede doorworteling van de bodem nemen de grassen de overtollige stikstof op die nog in de bodem is achtergebleven. Dat voorkomt de nitraatuitspoeling. Dit is dé reden dat het zaaien van een vanggewas verplicht is.
• Het onderzaaien van gras stabiliseert de bodemstructuur en verbetert de draagkracht, wat vooral onder natte oogstomstandigheden een voordeel is. Verder blijven de banden van kiepers schoon en daardoor blijft ook de straat en de kuil schoon.
• De bodem blijft door de onderzaai ook in de winter bedekt. Dit voorkomt bodemerosie.
• Grasonderzaai onderdrukt onkruid.

Bij het onderzaaien van gras in mais zijn er twee methodes. Ten eerste is er de late onderzaaimethode. Hierbij zaai je het gras als de mais in het 6- tot 8-bladstadium is. Dat is kort voor het gewas de rijen sluit. Veelal gebruik je er een pneumatische zaaimachine voor. Deze methode slaagt alleen als er voldoende regen valt. In drogere regio’s of als het in de voorzomer droog is, is het meer een kwestie van geluk als het zaaigoed voldoende vocht heeft om te kiemen en later de bodem kan bedekken. Bovendien sluit de mais bijna direct na het onderzaaien de rijen al. Veel regen zal er niet meer op de bodem terechtkomen en er is ook weinig licht om het ondergezaaide gewas te laten ontwikkelen.

In drogere regio's of in hoger gelegen gebieden biedt vroeg onderzaaien (ook wel gelijkzaai) meer soelaas. In plaats van raaigras gebruik je dan hoofdzakelijk langzaam groeiende en droogtetolerante soorten zwenkgras, zoals roodzwenk, hard zwenkgras, schapengras of rietzwenk. Bij vroeg onderzaaien is de kans op een goede kieming het grootst.

Bij de vroege onderzaaimethode met zwenkgras vindt een goede doorworteling van de bodem plaats, wat voordelen biedt met betrekking tot de draagkracht na de oogst en de bescherming tegen erosie. Daarnaast bieden verschillende leveranciers ’vergroeningsconforme’ mengsels aan voor het onderzaaien van gras. Deze doorwortelen de bodem intensief, stoelen sterk uit en ontwikkelen een draagkrachtige zode, wat handig is bij de maisoogst. De beduidend lagere zaaizaadkosten zijn ook een voordeel van de vroege onderzaaimethode ten opzichte van de late onderzaaimethode, omdat er in plaats van 15 kg/ha zaaigoed bij de late onderzaaimethode nu slechts 7 tot 10 kg/ha nodig is.

Het zaaien van het gras gebeurt vrijwel op hetzelfde moment als het zaaien van de mais. Dit kan tegelijkertijd, maar je kunt ook kort voor of na het zaaien van de mais zaaien. Door al vroeg te zaaien is er een betere ontkieming mogelijk dan aan het begin van de zomer. Juist onder erg droge omstandigheden start het zaaigoed beter. Zeker als er zaaischijven en drukrollen gebruikt worden, die het zaad en de grond aandrukken of het gehele oppervlak walsen.

Bij late onderzaai met raaigras zou je in het jaar erna nog een keer een snede gras kunnen oogsten. Dat is in het geval van gelijkzaai van roodzwenk niet het geval. Deze wordt over het algemeen alleen maar gebruikt als groenbemesting. Begrazing met schapen en geiten is wel mogelijk.

De meeste adviseurs adviseren om het gras op een afstand van 15 tot 20 cm tot de maisrijen te zaaien. Zo voorkom je dat de mais te weinig ruimte krijgt om te wortelen. Sommige boeren spreiden het zaad bij de vroege onderzaaimethode ook over het gehele oppervlak uit. Je kunt daarvoor een zaaimachine gebruiken met schijven of een wiedeg om het graszaad in te eggen. Voor het zaaien van de mais kun je vervolgens de traditionele precisiezaaimachine inzetten. Je hoeft dan niet in speciale techniek te investeren. Dit lijkt geen probleem, gezien de langzame ontwikkeling van grassen, zeker ook omdat de groei van het gras geremd kan worden door het gebruik van herbiciden tegen het onkruid. Maar een garantie dat het goed gaat, is er niet.

Tot nu toe zijn er slechts enkele machines waarmee het gras op veilige afstand van de mais tegelijkertijd kan zaaien. Speciale machines uit Zuid-Amerika zijn hiervoor het geschiktst. Deze machines hebben behalve een tank voor meststoffen ook een zogeheten 'graszaadbox’ voor de dosering van de onderzaai.

Met de Aerosem 3002 ADD met PCS biedt ook Pöttinger een geschikte zaaimachine aan: een traditionele zaaimachine met een precisiedosering voor mais. Bij sommige zaaimachines, zoals de Weco-Dyn of de Farmet Falcon, is het optioneel ook mogelijk om voor elke individuele rij verschillende soorten zaaizaad te gebruiken. Enkele producenten, zoals Väderstad, Multiva of Sky, bieden bovendien aanvullende doseerinstallaties voor graszaad aan.

Als dergelijke speciale machines niet voorhanden zijn, moet je op zoek naar andere oplossingen. De precisiezaaimachine kan bijvoorbeeld worden uitgerust met een pneumatische zaaimachine, waardoor je de graszaden tussen de rijen kunt strooien. Ook de schoffelmachine is uit te rusten met een zaaigoeddoseringssysteem, zodat je het graszaad tijdens het schoffelen tussen de rijen verdeelt en inwerkt. Ook zou je gras kunnen zaaien als je kunstmest toedient. Dat bespaart werk. En je zou een gangbare zaaimachine kunnen gebruiken in combinatie met rtk-gps. Je zaait het gras in de ruimte tussen de nog te zaaien maisrijen. Tijdens een tweede toepassing wordt de mais dan met een traditionele maiszaaimachine met behulp van gps tussen het gras gezaaid.